ЭНЕ-ТИЛ БОЛБОЙ, ЭЛ БОЛБОЙТ
Азыр дүйнө абдан чоң болгонуна карабай, компьютер байланышы күчөп, интернет желелери жалпы ааламды арал ап турат. Жаңылыктар упгунчалык көп. Ошол ааламдашуу жүрүп жатканда тилдер да бирибирине таасир тийгизип, бирин бири колдонуудан чыгарып сүрүп турат. Адамзаттын тарыхы ошондой жоголгон өлүү тилдердин эченин билет. Ушул учурда да эчен тилдер өлүп баратат. Алардын ичинде кыргыз тили жокпу деп ойлойсуң. Себеби бул тил да аз колдонулат. Өзгөчө Бишкек шаарында жана Чүй боорунда. Айрым адамдар кыргыз тили илимди камтый албайт, мамлекеттин тили боло албайт дешет. Жок, андай эмес, кыргыз тили дүйнөдөгү эң байыркы тилдердин бири. Жалпы түрк тилдеринин башатын изилдеген Кашкарлык Махмуттун “Түрк тилдери жыйнагы” деген китебиндеги көп сөздөр азыр да кыргыз тилинин курамында колдонулуп келет. Байыркы ОрхонЭнесай таш жазууларын окуй келгенде да азыркы биз пайдаланган сөздөр учурайт.
Дүйнөдө кайталангыс ири чыгарма болгон “Манас” да кыргыз тилинде жаралган. Эгер кыргыз тили жарды болсо ушундай чоң байлык ошол тилде жаратылат беле? Же болбосо биздин төкмө акындардьга айтьпп өнөрүн абройлуу ЮНЕСКО уюму кайталангыс өнөр катары баалады. Эгер кыргыз тили жарды болсо акындар айтышып жатып, мурда жаттабай ушунча уйкашкан, мааниси дал келген сөздөрдү таба алат беле… Же манасчылар улуу дастанды айтып жатканда жамгыр, кар, борошого карабай аны уга берген, ооруп жаткан адамдарды да манас айтып, сөздүн керемет күчү менен дарылашкан. Манасты бир тынбай бир нече суткалап айтышчу экен. Бул кыргыз тилинин байлыгы болбой эмне?
Тилди сактоо бул элди сактоо, мамлекетти сактоо.
(М.А.)
ТИЛ ӨМҮРҮ ЭЛ ӨМҮРҮ
Кыргыз тили байыркы тилдердин бири. Анткени тил өмүрү эл өмүрү. Эгер кыргыз этнониминин өмүрү эки кылымдан ашык убакытка тете болсо, бул мезгил кыргыз тилинин да өмүрү. Тил ар бир улуттун негизги улуттук белгилеринин бири. Кыргыз элинин улуулугу кылымдар бою өзүнүн улуттук тилин сактап келгендигинде. Бул жөнүндө көркөм сөз чеберлеринин бири Н.Байтемиров мындай ыр жазган:
Кыргында далай беттешип, Кыргыздар нени көргөн жок. Кырылып көбү өлсө да, Кыргыздын тили өлгөн жок. Кылычын кайрап от чачып, Кызыгып кимдер келген жок. Кыргында жанын берсе да,
- Чүй суусу
- «Колдо бар алтындын баркы жок»
- ЧУБАКТЫН МАНАСКА ЧОРО БОЛГОНУ
- Кызды бешикке салганда, себин сандыкка сал
- Кыргызстандын гимни
- Кайгычыл
- Алжып калуу
- Кыргызча аңгемелер. Тиги дүйнөдөгү тергөө
- Бир АЛЛА
- Айкөл Манас. 9-китеп
- АЛЫКУЛ ОСМОНОВ. ФЗОдогу ИНИМЕ
- Көкө мерен (уламыш)
- Кыргыз кандыгы
- ЖУСУП БАЛАСАГЫН. ДАРЫГЕРЛЕРГЕ КАРАТА МАМИЛЕ
- БАРПЫ АЛЫКУЛОВ. АККАН СУУ
- Кызыл китеп фактылары
- Сыр билдирбөө
- НАСИРДИН БАЙТЕМИРОВ. Тынышбек боорум
- Кыргыздар Cибирь тарыхында
- ТОКТОСУН САМУДИНОВ. АЛМАДАЙ КЫЗАРЫП
- «Ачууну таттуу кылган туз, алысты жакын кылган кыз»
- АЛЫКУЛ ОСМОНОВ. ЖЕНИШБЕК
- Ары жок тооктун түшүнө актаган таруу кириптир
- Куйое баштык
- Кедейкан. Токтогул Сатылганов 3-бөлүм
- ТАБЫЛДЫ МУКАНОВ. АПТАПТА
- Кан таламай
- Кыргыз эл макалдары. Д тамгасы. 250 макал
- Карышкырдын камкордугү
- Бирөөнүн дасторконун сыноо
- Жаман эрге чыккыча жайдагым, жаман аял алгыча бой-догум
- АБЗИЙ КАДЫРОВ. КАДЫБАЙДЫН КАРГАСЫ
- Боорукер аял
- Кол жазманын жана тарыхты билүүнүн мааниси
- Сура Ад-Духан
- Сан жөнүндө түшүнүк
- СУУ, БАКА, БАЛЫК
- Сура Аль-Филь
- КАЛЫГУЛДУН НАСЫЯТ, САНАТ ЫРЛАРЫ
- МИДИН АЛЫБАЕВ. НАСИРДИН БАЙТЕМИРОВГО
- Узчулукка умтулуу
- АНАТАЙ ӨМҮРКАНОВ. ПАМИРДЕГИ ЖАШТЫК
- Айрым ата-энелердин терс тарбия-таалими
- Насип кайып, нике кайып
- Салынуу кашык
- Акмат бий
- Сөздөр жана алардын мааниси
- ТОКТОСУН САМУДИНОВ. ЖАҢЫЛУУ
- Кошунанын бакчасы
- Карыларга сыйынуу
- ЖУСУП ТУРУСБЕКОВ. КАРАКЧЫНЫН ТРАГЕДИЯСЫ
- Өлүм арзан, жашоо кымбат
- «Толтой» – эпос
- Шакен
- Эки кеңеш
- «Жардынын жалгыз аты айгыр, жатып алып кайгыр»
- МИДИН АЛЫБАЕВ. ТОКТОБОЛОТ АБДУМОМУНОВГО
- “Христиан” дүйнөсүнөн “цивилизациялуу” дүйнөгө карай
- Этникалык талаа жана этногенез
- ТУШОО ТОЙ
- 1916-ЖЫЛ. КЫТАЙГА КАЧУУ
- КАНЫБЕК ЖУНУШОВ. ТАШ БАКА
- Күүдөн симфонияга чейин
- Тынч океан
- БААТЫРЛАРГА ЫРАХМАТ
- Бүркүт, туйгун, куш, шумкар, ылачын, күлүк ат жана тайган таптоо
- ТИЛЕГИБИЗ БИР
- ЖАШТАРГА
- Баланы тосуу
- Ат үйрөтүүчүлүк
Кыргыз
