Инди океаны

Инди океаны

Инди океаны- чоңдугу боюнча жер шаарында 3-орунда турат. Океандын көпчүлүк бөлүгү чыгыш жарым шарда жайгашкан. Түндүгүнөн Эвразия, батышынан Африка, чыгышынан Австралия  аралдары, түштүгүнөн Антрактида менен чектешет.

Инди океанында аралдар азыраак. Алардын чоңдору материк тибиндеги Мадагаскар Шри-Ланка , Сокотро аралдары жээктерге жакын жайгашкан. Океандын ачык бөлүгүндө жана тоолуу аралдар, Маскарен-Крозе, Принц-Эдуард  орун алган.

Окаенды изилдөө тарыхы үч этапка бөлүнөт. Алгачкы этап Индия Египеттин жана Финикиялык деңиз саякатчыларынын 1-сүзүүлөрүнөн башталат. Инди океанынын жаратылышы жөнүндөгү маалыматтар Васко до Гама 1497-1499-жылдары сүзгөн мезгилинен баштап топтоло баштаган.

Изилдөөнүн 2-этабында (1772-1873-ж.) океанда суунун тереңдигин изилдөөнү биринчи жолу Англиялык саякатчы Джеймс Кук жүргүзгөн. Ал океандын 71 % и түштүк кеңдигине чейин жеткен. Кийинчерээк аны О. Коцебу, Паллан ж.б. башкарган экспедициялар 1858-59-жылдары уланткан.

Үчүнчү этапка 1873-жылдан азыркы мезгилге чейинки убакыт кирет. Бул этапта уюштурулган атайын экспедициялар комплекстүү океанографиялык изилдөөлөрдү аткарган. Мындай изилдөөлөрдү 1960-жылдарга чейин англичандар «Челленджер», орустар «Витязь», немецтер «Гаусс» кемелери менен жүргүзүп келишкен.

Ал эми 1965-жылдардан баштап көптөгөн өлкөлөрдүн илимий изилдөө кемелери менен эл аралык Инди океандык экспедиция уюштурулган. Алардын ичинде «М.Ломоносов», «Океан» ж.б. кемелери да бар эле. Ал илимий экспедиция океандын жаратылышы, ресурстары боюнча баалуу маалыматтарды чогулткан.

• АБЗИЙ КАДЫРОВ. ДАЯРБЕК
• Багыш. Мендирман (1)
• СҮЙӨРКУЛ ТУРГУНБАЕВ. КҮНДҮН КӨЗҮ
• Имам
• Бирөөнүн дасторконун сыноо
• Адам карыйт
• ЖАШТАРГА
• Манас. Чет-бээжин
• Аюу менен чиркей
• Чыныгы боорукердик
• Абышка-кемпирдин көмөчү
• Жеңижок менен Арстанбектин учурашканы
• БАЙЧЕЧЕКЕЙ (уламыш)
• АЛЫКУЛ ОСМОНОВ. СУЛУУГА
• БАЙТЕМИР АСАНАЛИЕВ. АЙЫРМА
• БАРПЫ АЛЫКУЛОВ. АЙТ, АЙТ ДЕСЕ
• Чач сатуу жосуну
• Акыра менен кодолек.
• Потомки Огузхана
• Сура Аз-Зарийат
• Улуттук жана табият парктары. Кыргызстан
• Чоң ата, чоң эне менен небере
• Узун агач согушу
• «Төө кыядан өткен соң, оо, дегени курусун»
• Үй көрүү
• Тяньшандык кыргыздар азыркы жердеп турган жерине качан келген?
• «ЖАМИЙЛА» ПОВЕСТИНЕН. Август түндөрү
• Тойдо куран окуу
• Ашынып кетүү
• Сура Та Ха
• КАКЕН АЛМАЗБЕКОВ. БЕЙТААНЫШ ДОСУМА
• Сура Аль-Анкабут
• Кыргыз мамлекетинин коомдук-саясий түзүлүшү
• Жакшылык
• «Жаман иттин аты – Берубасар, жаман адамдын аты Кыдыр-назар»
• МУКАЙ ЭЛЕБАЕВ. УЛУУ МАРШ
• КАЛЫГУЛ БАЙ УУЛУ
• ЭҢ ЭСКИ КЫРГЫЗ
• Зыйфырым
• ТОО СУУСУ
• АНАТАЙ ӨМҮРКАНОВ. ПАМИРДЕГИ ЖАШТЫК
• Манапчылык
• Жалгыз үй отуруу
• Социум, политийя жана этнос
• Той ээсинин сыйы
• СТУДЕНТТИК КҮНДӨРҮ ЖӨНҮНДӨ
• Сура Ат-Тагабун
• Көкө мерен (уламыш)
• ТУМАН
• Эр мушташ
• Акыш менен сулайман
• Бел алдырбоо
• АЛЫКУЛ ОСМОНОВ. ФЗОдогу ИНИМЕ
• Жанат түрүндөгү ит жанат түрүндөгү ит
• Цивилизациянын “алтын күзү”
• Журтту тазалап кетүү
• ЖУСУП БАЛАСАГЫН. СООДАГЕРЛЕРГЕ КАРАТА МАМИЛЕ
• Кыргыз эл оюндары. Беш таштарды ыргытып уяга түшүрмөй, бийиктикке ыргытылган ташты төш менен тосуп алуу, бийиктикке ыргытылган таякты, таяк менен уруп түшүрүү,
• Булбул менен торгой (жомок)
• Тууган жок болсо көрө албайт, бар болсо асырай албайт
• Атилла жөнүндө чыгармалар
• Кызыл камчы
• КҮН КҮРКҮРӨӨ, ЧАГЫЛГАН, ЭЧКИ
• Оозго суу тамызуу
• «Баатыр жоодо таанылат, чечен доодо таанылат»
• Сулуу көрүп
• Өзү алдамчы адам башкаларга ишенбейт
• РАМИС РЫСКУЛОВ. АЙЫЛЫМ
• ЖАЛГЫЗ ТАЛ
• 1916-жылындагы кыргыз көтөрүлүшү

Кыргыз