Жеңенин түрлөрү. Ага айкын мисалдар арбын.
Биринчиден, жеңе фольклордук чыгармаларда учурайт. Улуу «Манаста» Каныкейдин 40 чорого жеңелик милдети айтылат. 40 чоро -кыркуруунун колбашчылары (каны). Каныкей аларга бирдей мамиле кылган, жоокерчилик шарттарда баккан. Казатка аттанаарда аларга жоо кийимдерин кабаттап даярдаган. Гүлазык жасаткан. Шайма-шай кылган чакта эр Манас Каныкейге зор ыраазы болот. Ошондо гана алгач оозунан «Каныш» деген сез чыккан. 40 чоронун келиндери да жапырт «жеңе» дешип, Каныкейдин алдынан кыя етпеген. Экинчиден, күндөлүк жашоо-турмушта кайынэненин ору-нун басуучу жеңелер бар. Улуулар картаят, бийликтен, үй-оокаттан, акылдан таят. Баары-жогун жеңелерге өткөрөт. Энелери, аталары өлгөндөрдүн балдарын ез боюна тартат, имерип алат. Жамандык-жакшылыктарын өз мойнуна көтөрөт. Эми апа ордуна «апа» деп айтып калышат. Апага-энеге эмне сый-урмат жасалса, ошонун баарына ал татыйт. Кадимки на-баттуу, куттуу байбиче катары сый үстүндө отурат. Ага баа-ры айланчыктайт. Үчүнчүдөн, данакер жеңелерди айтабыз, кайынсиндисинин, кай-ынинисинин жана жакындарынын келечегине камкордук көрүүчүлөр. Кыздын, баланын көңүлүнө жаккандар менен ич-ара мамиле түзүүчүлөр. Т.а. күйөө балага, келечектеги келиндерине жетүүгө кайынсиндиси, кайыниниси үчүн чуркоочулар. Алардын араларына түшүп, ыгын таап, кыз-күйөөнү, уул-келинди сүйлөштүрүүчүлөр. Бири-бирине жакындаштырып, сырдашууга шарттүзүп берүүчүлөр
Илгери кайынсиңцилери менен айлуу түндөгү кыз оюндарына, булактарга суу алууга ж.б. жайларга бир баруучу, кызды жене кай-таруучу. Ошондой учурлар жаштар бири-бирин көрүп-билишүүгө оңтойлошкон. Кыскасы, жаштарды кошууга дилгир жеңелерди айтып жатабыз.
- Эстеликтерге ишенүүгө болобу?
- Сура Аль-Фатх
- Элдик адам
- Сөгүнүү-сагынуу
- Сыйкырдуу торт.
- Медет датка
- ТЕМИРКУЛ ҮМӨТАЛИЕВ. ГОСПИТАЛДА
- АСМАН, ЖЫЛДЫЗ, КҮН
- Дыйкан жана деңизчи
- Айбандан мурда адамды ардакта
- Кулактандыруу
- Карынбай
- Коомдук-саясий уюмдар
- АМАН ТОКТОГУЛОВ. ИБАРАТ
- ТАБЫЛДЫ МУКАНОВ. БЕЙПИЛ ТҮНДӨ, МАЙДАНДА
- Шыйкыны качуу
- Коомдук түзүлүштөр жана этностор
- Кыргыз эл оюндары. Ташты баштан ары артка ыргытып уяга түшүрмөй, ташты бийиктикке ыргытуу, ташты бийиктикке ыргытып кайра тутуу.
- Кудаяр хан
- Сура Худ
- Адамдүк
- Бишкек – Кыргызстандын борбору
- Ж. Боконбаев – Лермонтовдон
- КЫРГЫЗ САЛТТАРЫ
- ОМОР СУЛТАНОВ. БОКС
- Алачка
- Кыргыз абасы
- Түзөтүү-эмгек колониясы
- Белек
- Күзөттө
- Ислам дини туурулуу учкай сөз
- Байпагыбыз манат
- Айыптоо корутундусу
- ТОКТОГУЛ САТЫЛГАНОВ. ДҮНҮЙӨ
- Сура Аль-Исра
- «Эрди кудай ураарда, элүүсүндө жаш болот»
- Кыргыз макалдары -О
- АЙ, КҮН, ЭМЧЕКТЕГИ БАЛА
- Кыргыз эл оюндары тууралуу кыскача маалымат
- Сура Аль-Маида
- Үй ээси ким?
- ТОЛГОО
- Эркек тууш, кыз тууш эсте болуу
- ТОКТОСУН САМУДИНОВ. АЛМАДАЙ КЫЗАРЫП
- Сура Аль-Бакара
- Бөрү (ууру) тойгончо жеп, өлгөнчө карганат
- Моңгол-тимурилер мезгилинин эклектикалык искусствосу
- Суу болуу, суу кылуу
- Сура Ат-Таквир
- Алманбет менен Бурулча
- Улуу Искендёр жана доктуру
- Усун мамлекети
- Кыргыз эл макалдары. Д тамгасы. 250 макал
- Босогону басып кирүү, басып чыгуу
- Кыргыз эл оюндары. Жорго салыш
- Эпос Манас. Көзкамандын Манастын кырк чоросунан женилиши
- СҮЙҮНБАЙ ЭРАЛИЕВ. СОКРАТ МЕНЕН
- Социум, политийя жана этнос
- Сура Ан-Наджм
- АКБАР РЫСКУЛОВ. ЭЛЧИ ЖҮРДҮМ
- Сура Аль-Инсан
- Пулатчы
- Дос айрылат, сөөк кайрылат
- Деөлөтүн сатуу
- ЖАШ МАНАС БААТЫРДЫН АЛТАЙДАГЫ КЫРГЫЗДАРГА КАЙРЫЛГАНЫ
- Боор толгоо
- Куйое баштык
- Кыргыз ырлары
- Чыныгы боорукердик
- Алжып калуу
Кыргыз
