Шах Фазил күмбөзү – 11–14-кылымдарга мүнөздүү архитектуралык эстелик. Алабука районундагы Сафедбулон
кыштагына жакын жайгашкан. 11–12-кылымда курулган. Алгач ичи кооз таштардан кыналган; 12-кылымда ганч
(алебастр катырмасындагы материал) менен оймо-чиймеленип кооздолгон, башкы фасадынын 2 жеринен оюк
оюлган. Кийинки кайра куруулардын натыйжасында алгачкы көрүнүшүн жоготкон. Дубал жактарынын узундугу
сыртынан 11 м, ичинен 7,80 м, калыңдыгы 1,63 м, бийиктиги 15,37 м. Дубалдын бурч-тары чыгыш жана батыш
багытында жайланышып, төрт чарчы (куб) формада болгон. Дубалы төмөндөн жогору карай жантайыңкы
курулуп, үстүнө 6 кырдуу бурчтары тепкич сымал конфигурациядагы кошумча дубалдар менен кооздолуп, конус
сымал кумпа (купол) менен жабылган. Дубалдары жана кумпа бышкан кыштан тургузулуп, түштүк батышында
каалга орнотулуп, терезе жасалган. Терезенин эки жагында каалга болгон. Күмбөздүн ички дубалдары
шыбалып, ганч менен жогорку чеберчиликте оймо-чиймелер менен кооздолгон. Ичинде элегиялык жана диний
маанидеги куфи жазуулары, геометриялык татаал фигуралар оюп түшүрүлгөн. Диний тексттер араб тилинде,
элегиялык текст-тер фарсы тилинде жазылган. Ушул жагынан Шах Фазил күмбөзү башка архитектуралык эстеликтерден
өзгөчөлөнүп турат. Күмбөзгө Караханилер мамлекетинин башкаруучуларынын биринин сөөгү коюлган. Эстелик
архитектуралык жана көркөмдөлүшү жактан – орто кылымдагы жетишкендиктин жогорку чеги. Эстелик
ЮНЕСКОнун каттоосуна алынган. Б. П. Денике, Б. Н. Засыпкин, А. Н. Бернштам жана башкалар тарабынан изилденген.
Шах Фазил күмбөзү – 11–14-кылымдарга мүнөздүү архитектуралык эстелик. Алабука районундагы Сафедбулон кыштагына жакын жайгашкан. 11–12-кылымда курулган. Алгач ичи кооз таштардан кыналган; 12-кылымда ганч (алебастр катырмасындагы материал) менен оймо-чиймеленип кооздолгон, башкы фасадынын 2 жеринен оюк оюлган. Кийинки кайра куруулардын натыйжасында алгачкы көрүнүшүн жоготкон. Дубал жактарынын узундугу сыртынан 11 м, ичинен 7,80 м, калыңдыгы 1,63 м, бийиктиги 15,37 м. Дубалдын бурч-тары чыгыш жана батыш багытында жайланышып, төрт чарчы (куб) формада болгон. Дубалы төмөндөн жогору карай жантайыңкы курулуп, үстүнө 6 кырдуу бурчтары тепкич сымал конфигурациядагы кошумча дубалдар менен кооздолуп, конус сымал кумпа (купол) менен жабылган. Дубалдары жана кумпа бышкан кыштан тургузулуп, түштүк батышында каалга орнотулуп, терезе жасалган. Терезенин эки жагында каалга болгон. Күмбөздүн ички дубалдары шыбалып, ганч менен жогорку чеберчиликте оймо-чиймелер менен кооздолгон. Ичинде элегиялык жана диний маанидеги куфи жазуулары, геометриялык татаал фигуралар оюп түшүрүлгөн. Диний тексттер араб тилинде, элегиялык текст-тер фарсы тилинде жазылган. Ушул жагынан Шах Фазил күмбөзү башка архитектуралык эстеликтерден өзгөчөлөнүп турат. Күмбөзгө Караханилер мамлекетинин башкаруучуларынын биринин сөөгү коюлган. Эстелик архитектуралык жана көркөмдөлүшү жактан – орто кылымдагы жетишкендиктин жогорку чеги. Эстелик ЮНЕСКОнун каттоосуна алынган. Б. П. Денике, Б. Н. Засыпкин, А. Н. Бернштам жана башкалар тарабынан изилденген.
- НИЯЗААЛЫ МОЛДО ЭСЕНГУЛ УУЛУ
- ЖООМАРТ БӨКӨНБАЕВ. КӨК МЕНЕН
- Кыргыз эл оюндары. Карышкыр оюн, Койчу жана карышкыр, Кол кармашышып жүгүрүшүү
- Ата-журт
- Булбул
- Коля кайда?
- Чоң ата, чоң эне менен небере
- Сура Аль-Кадр
- Ата журт
- Кабырга туугандар
- Эшек курту мурундан түшүп
- РАМИС РЫСКУЛОВ. ТААСИРИМДИ ТУЮШАТ
- Сүйүүнүн, жакшы көрөмдүн мааниси
- Кыргыз эл макалдары. Д тамгасы. 250 макал
- ТОГОЛОК МОЛДО. ҮРПҮКАН
- КЫРГЫЗ САЛТТАРЫ
- Сура Аль-Муддассир
- Кайын эне менен келиндин белгилери
- ЖАРАТЫЛЫШ ДЕГЕН ЭМНЕ?
- Көчүп кетүү
- Руман (Казал)
- «Бала ыйлабаса, эмчек кайда»
- «Үйүндө кашык айран жок, кызынын аты Жууратбек»
- Бугу боронбайдын оруска өкүл кишилер жибергени
- Кедейкан. Токтогул Сатылганов 4-бөлүм
- МУКАЙ ЭЛЕБАЕВДИН «УЗАК ЖОЛ» ПОВЕСТИНЕН БАЙБОЛОТТУН КАТЫ
- АККАН СУУ
- Гармониялуу адамдар
- Абанын булганышы
- Карышкырдын камкордугү
- Жаркынайым
- Ары жок тооктун түшүнө актаган таруу кириптир
- Оозунан кара ит кирип
- Cеметейчи Cейдене
- Абдулкадыр Инан
- ТОКТОГУЛДУН ӨЛҮМ АЛДЫНДА ЫРДАГАНЫ
- КАКЕН АЛМАЗБЕКОВ. БАРАКЕЛДЕ
- Малдыбаев Абдылас
- Чечек чыккансып
- БАЙДЫЛДА САРНОГОЕВ. БҮРКҮТТҮН ӨЛҮМҮ
- Жер аттары – энчилүү аттар
- Сура Аль-Касас
- Итине жугунду арттырбаган
- Сүттүүбулак археологиялык эстеликтери
- Кыргызча дилбаян. Эмгек
- Колу туткак
- Кырс
- БАРПЫ АЛЫКУЛОВ. ЖАКШЫ КЫЗ
- «Касам ичкенсип»
- «Койлуу катын куйрук жейт, эрдүү катын таяк жейт»
- «Жылан чакпаса, жылкы теппесе».
- ТОКТОГУЛ САТЫЛГАНОВ. ТЕРМЕ
- Беш жолдош
- Сура Аль-Камар
- БАЙДЫЛДА САРНОГОЕВ. “СЕНДИ” УНУТУП КОЮПТУР
- ЭГИЗ КОЗУ, АЙ, КҮН
- Өгүз болгуча торпок пейили калбаптыр
- Жууну-жүз чаюу
- Тамактын кадыры карының ачкан кезде, төшектүн калыңы, уйкуң келген жерде
- Кулдар барбы?
- Айдектөө
- Кордоп кетүү
- Ак сатуу
- ЖОЛООЧУ РЫСБАЕВ. ПИЛ
- КИНОДОГУ ӨМҮР
- Куйтулуктун
- АБЗИЙ КАДЫРОВ. САМАП КАЛДЫК
- АКБАР РЫСКУЛОВ. БИРИНЧИ ТОРКАШКА
- «Сааганым Сарыбагыштын бэзси, таңда келет ээси»
- Сура Сад
Кыргыз
