Рашид ад-дин

rashidРашид ад-дин Фазлаллах ибн Абу-л-Хайр Хамадани (1247–1318) – ирандык энциклопедиячы, тарыхчы жана мамлекеттик ишмер. Хамадан шаарында туулган. 1298-жылдан Газан хандын, кийин Улжейту хандын вазири болуп, 20 жыл моңгол хандарында кызмат өтөгөн. Газан хандын реформаларынын демилгечиси болгон. Улжейту ханга уу берди деген жалаа менен дарга асылган. Ал тарых, медицина, ботаника, эстетика, дыйканчылык жана  курулуш техникасы, мусулман дини (сүннөт) боюнча эмгектерди жазган. Алардын ичинен Газан хандын өтүнүчү боюнча 1311-жылы жазылган «Жами ат-Таварих» («Тарыхтар жыйнагы») илимий эмгеги  өзгөчө  маанилүү.  Бул эмгекти жазууда булак катары моңгол жана түрк элдеринин оозеки мурастарын жана Махмуд Кашгари, Жувейнинин эмгектерин пайдаланган. Анда моңгол жана түрк урууларынын, Чыңгыз хан жана анын мураскорлорунун, династиялар менен мамлекеттердин, моңгол дөөлөтүнүн тушундагы Кытай, Борбордук Азия, Иран тарыхы баяндалган. Мындан тышкары  Чынгыз хандын тун уулу Жучунун Енисей кыргыздарын кантип каратып алгандыгы, Жетисууда Чагатай улусунун түзүлүүсү, кыргыз мамл., кыргыздардын ошол доордогу коңшулары катары наймандарды, кори, баргу, тумат, байаут сыяктуу түрк жана моңгол урууларын көрсөткөн. Кыргыздардын чакан мамлекеттин «инал» титулу бар бийлик ээлери башкарарын, алардын бири Урус-инал экендиги айтылат.

  • Тургунбай Садыковдун чыгармачылыгы жөнүндө.
  • Сура Худ
  • Орхон-Эне-Сай жазуулары
  • Кедейкан. Токтогул Сатылганов 4-бөлүм
  • Ар намыстын бийиктиги
  • Жеңижок менен Нурмолдо
  • «Кел, орток, кел»
  • Уй сааш
  • Акый
  • КҮН КҮРКҮРӨӨ, ЧАГЫЛГАН
  • Кремация
  • Бирин-бири уруп ойноосу
  • Сөгүнүү-сагынуу
  • Каныкей
  • КИРГЕН СУУ
  • Өзүбек
  • ТАМЧЫ
  • Иш кагаздарынын негиздери
  • ТОКТОСУН САМУДИНОВ. ДАСТОРКОНДО
  • Текеске качкан эл
  • ТАБЫЛДЫ МУКАНОВ. РЕКВИЕМ
  • Шер датка
  • Кыргыз Республикасынын конституция күнү
  • Мукамбет пайгамбардын 12 зайыбы. Капса
  • Жаман да болсо, өз улагыңды теке сал
  • Сура Аль-Аср
  • АРЧА (уламыш)
  • Прогресс жана адамдын эволюциясы
  • ТОКТОГУЛ САТЫЛГАНОВ. САНАТ
  • АБЗИЙ КАДЫРОВ. АЛЫМБАЙДЫН БАЛТЕГИ
  • Акылдуу дыйкан
  • Бишкек баатыр
  • АЙ, КҮН, ЭМЧЕКТЕГИ БАЛА
  • Кыргыз эл оюндары. Жаа атуу, жааны алыстыкка атмай, жамбы атмай.
  • Абылай жетим
  • Сура Аль-Кадр
  • Адам укугунун жалпы декларациясы
  • Жылын төө кылба
  • Сыйкырдуу торт
  • СҮЙҮНБАЙ ЭРАЛИЕВ. АЙЫЛЫМ
  • Дамбал уурдоо ырымы
  • Орто Азия ХII кылымга чейин
  • Кубат бий
  • Сура Ан-Ниса
  • Акация дарагы
  • МОЛДО КЫЛЫЧ ШАМЫРКАН УУЛУ. БУУДАЙЫК
  • Кыргыз Атанын касиетин качыруу
  • «Кыргыздын килеми көчкөн жерде калат».
  • ТОКТОСУН САМУДИНОВ. ЖАНЫБАРЛАР ДҮЙНӨСҮ
  • Кошунанын көчүп келиши
  • Кузаматчылык
  • Кол ийрисине тартат
  • Акылдуу сот
  • Эки бакыр, бир тукур
  • Сура Аль-Маун
  • Кыргыз элинин адабияты
  • Жолбун
  • Жаман эрге чыккыча жайдагым, жаман аял алгыча бой-догум
  • Айчүрөктүн толгоосу
  • Нооруздун дагы бир бөтөнчөлүгү
  • Советтер союзунун баатырлары
  • Үйүңдө үшкүрүк, айылыңда ышкырык болбосун
  • 1916-ЖЫЛ. КЫТАЙГА КАЧУУ
  • Тайлак менен кытай согушу
  • Эч кимге айтпа
  • Пржевальский Николай Михайлович
  • АЛЫКУЛ ОСМОНОВ. ТОЛУБАЙ СЫНЧЫ
  • Э.Арабаевдин тунгуч “Алиппеси”. Алиппе
  • Сура Ат-Тур
  • Кыргыз эл макалдары. Ж тамгасы 1500 макал

Кыргыз

Оцените статью
Кыргыз Инфо» - Кыргыздар. Сочинения, книги, рефераты на кыргызском.