ЭСИҢ БОЛСО, ЭЧКИ КҮТ
Азыркы учурда эчкинин эл чарбасында мааниси зор. Анткени эчкиден сүт, эт, тери, жүн жана тыбыт алынат. Анын кызы талаачылыкта мыкты семирткичтердин катарында. Мүйүзү болсо кылыч мүйүздүү келет да ар кандай сувенирлерди, бычак саптарды, ордо оюнуна керек болуучу авалакты, чакчаларды жана башка жанга алып жүрүүчү идиштерди жасаш үчүн пайдаланылат. Жалпысынан алганда эчки — адам баласы үчүн пайдалуу жандык. Ал байыркы доордо жапайы гана түрүндө учуроочу. Көптөгөн жылдар бою тынымсыз жүргүзүп келе жаткан эмгектин натыйжасында эчки колго үйрөтүлүп, формасын, түрүн өзгөртүп, тукуму уланып отуруп, адамга үйүр болуп калган.
Ал үй айбанаттарынын арасынан көрүнүктүү орун ээлейт. Эчкинин уй, жылкы, төө, топоз, койдой эле пайдалуу жактары абдан көп. Окумуштуулардын аныктоолоруна караганда эчки алгач Кичи Азияда жашаган калктар тарабынан үйрөтүлөт. Муну Түштүк Батыш Азияда окумуштуулары тарабынан казылып алынган койэчкинин сөөктөрү ырастайт. Кийинки кезде эчки дүйнө жүзүнүн бардык өлкөлөрүндө өстүрүлө баштады жана анын саны 475 миллион башка жетип отурат. Элибизде «Эсиң болсо эчки бак, эчки тууйт эки улак» деп бекеринен айтылбайт. Эчки башка малдарга караганда көбүрөөк төлдөгөндүгү жана бир жылда эки жолу төл бере тургандыгы менен айырмаланат. Орто эсеп менен ар бир эчкиден 450—500 граммга чейин тыбыт таралып алынат. Уйдан кийинки эле сүт берүүчү мал — бул эчки. Орто эсеп менен сезондо ар бир баштан 400—450 кг га чейин сүт саалат. Кыргызстандын түштүгүндө эчки өстүрүү жакшы жолго коюлган. Республикабыздын бардык аймагында эчкини кеңири өстүрүү мүмкүнчүлүктөрү бар.
Мукаш Акынбаев
- АНАТАЙ ӨМҮРКАНОВ. ПАМИРДЕГИ ЖАШТЫК
- КИНОДОГУ ӨМҮР
- Ой жүгүртүү торчосун кантип колдонуу керек
- Конок үйү
- Аш көп болсо, каада көп
- ТОКТОСУН САМУДИНОВ. МЫШЫГЫМ
- Туш кийиз жасоо
- ЖООМАРТ БӨКӨНБАЕВ. КЫРГЫЗДЫН АЛА – ТООСУ
- МЕН КЕМЕ
- Кырсык кимди басат?
- ЭГИЗ КОЗУ, АЙ, КҮН
- Сура Аль-Хадж
- Кытай кыргызы. Кыргызы
- Кыргыз элинин музыкасынын өнүгүшү
- Сура Ат-Тауба
- Малдыбаев Абдылас
- Айкөл Манас. 10-китеп
- Этнография
- Аскердик кылмыштар
- Каракан мамлекети
- Тарыхый топонимдер жана эстеликтер
- Кыргыз элинин астрономиялык илимдери
- Итче чакырып уруу
- Жыланга ак чачуу
- АСАН ЖАКШЫЛЫКОВ. ЭЛ КЕНЧИ
- Деңиздеги бороон
- Этносту аныктоочу белги жок
- Ит экенин билген соң, таш ыргытып катылба
- Карыдан жаш сураба
- Ишенимдүү атмосфераны түзүү
- АЛЫКУЛ ОСМОНОВ. КАЙЫНДЫ
- Кыргыз элинин улуу мурасы
- АЙ, КҮН, КҮНДҮН ЖЕЛЕСИ
- ЖАМГЫР
- О городе Чигу
- ЖЫЛДЫЗ, АСМАН, АЙ
- Баланын билимге, илимге жана өнөргө кызыгуусунун башаты
- Кыргызстандын Орусиянын курамына ыктыярдуу кириши
- КАКЕН АЛМАЗБЕКОВ. БЕЙТААНЫШ ДОСУМА
- Орусча-кыргызча сүйлөшмө (Разговорник русско-кыргызский )
- БАРПЫ АЛЫКУЛОВ. “МЫРЗАЙЫМ”
- Сура Гафир
- Математикалык статистика
- Колукту
- Жалпак олтуруу
- Оозунан кара ит кирип
- АЙ, КҮН, ЖЫЛДЫЗ
- Толтура аяктолугу менен тийбейт
- Сура Ат-Тур
- Көр жеме
- Манас кошойго жолукканы
- ШАМАЛ
- Идеология жана маданият
- Үч талак
- Нүзүп бий
- Чөйчөк менен төөнү сугаргансып
- Керооз
- Ажы
- Турмуш. Турмушту терең таанып жазалы
- Чынгыз хан заманындагы кыргыз
- «Сыйлашууга жат жакшы, ыйлашуугаоз жакшы»
- БАЙДЫЛДА САРНОГОЕВ. ЖАШТАРГА
- Кыргыздардын xviii кылымдагы тарыхы боюнча булактар
- САГЫН АКМАТБЕКОВА. КҮЗ ЫРЛАРЫ
- АСМАН, АЙ, КҮН, ЖЫЛДЫЗ
- КАСЫМ ТЫНЫСТАНОВ. МАНАС КҮМБӨЗҮ
- Рашид ад-дин
- Аксакалдар бийлиги
- «Кезек-кез куран окутуп жүрөлү»
- Кыргызстан Ош – Кыргызстандагы ири жана байыркы шаар
Кыргыз
